عنوان رساله: بررسی اثرات بسندگی زبان و سن یادگیری زبان دوم بر دستگاه عصبی برای پردازش صرفی-نحوی با استفاده از ERPs و fMRI

دانشجو: سیمین میکده

گروه آموزشی: علوم انسانی

دانشگاه: دانشگاه تربیت مدرس

رشته تحصیلی: زبانشناسی

مقطع تحصیلی: دکتری

استاد راهنما: دکتر ارسلان گلفام؛ دکتر علی مطیع نصرآبادی؛ دکتر ورنر زومر

کارفرما: ستاد راهبری توسعه علوم و فناوری‌های شناختی

تاریخ دفاع: 1400-09-28

چکیده: 

دوزبانه­های بسیاری در سراسر جهان زبان دوم را در بدو ورود به مدرسه می­آموزند اما مطالعات اندکی به بررسی پردازش نحوی در این جمعیت پرداخته­اند. نحو به عنوان هستة ماهیت زایشی زبان، همواره یکی از موضوعات کلیدی در زبان­شناسی محسوب می­شود. تشخیص کامل سیستم نورونی، مطالعة نظام­مند متغیرهایی را می­طلبد که ممکن است این سیستم را تحت­الشعاع قرار دهد. تأثیر دو متغیر بسندگی زبان و سن یادگیری زبان دوم بر سیستم نورونی برای پردازش نحوی هدف اصلی اجرای آزمایش­های الکتروانسفالوگرافی (EEG) و تکنیک تصویربرداری تشدید مغناطیسی (fMRI) در رسالة حاضر است. با تکنیک پتانسل­های وابسته به رویداد (ERPs)، آزمونی با هدف بررسی تأثیر بسندگی زبانی بر پردازش نحوی در افراد تک­زبانة فارسی و دوزبانة ترکی-فارسی که در سن 7 سالگی و در بدو ورود به مدرسه زبان دوم را به طور رسمی آموخته و به بسندگی بالایی رسیده بودند، اجرا شد. ERPs با استفاده از پارادایم شنیداری نقض نحوی در هجای پایانی جملات فارسی تحلیل شد. در هر دو گروه در هجاهای نادستوری مؤلفة P600 در بازة 500-700 میلی­ثانیه در پایان جمله مشاهده شد که مؤید حساسیت هر دو گروه به تکلیف شناختی حاضر است. این یافته­ نشان می­دهد که مواجهة افراد با زبان دوم در سن مدرسه ممکن است به کارائی و همبسته­های عصبی بومی-مانند منجر شود. با تکنیک fMRI، آزمونی با هدف بررسی تأثیر سن یادگیری زبان دوم بر پردازش نحوی در افراد دوزبانة ترکی-فارسی اجرا شد. نتایج حاصل از تحلیل واریانس آمیخته مؤید اثر معنادار دستوری­بودگی در ناحیة پارس­آپرکولاریس چپ برای زبان اول و اثر معنادار دستوری­بودگی در ناحیة شکنج گیجگاهی­فوقانی­خلفی چپ برای زبان دوم بود که بیانگر تفاوت­ در پردازش اطلاعات نحوی زبان اول و دوم در این نواحی مغزی است. نتایج آزمایش fMRI تأیید می­کند که اگرچه عملکرد مغزی افراد دوزبانه هم­راستا با تک­زبانه­های فارسی بود، آنها زبان­های اول و دوم را به شیوه­ای متفاوت پردازش کردند که می­تواند حاکی از رشد شناختی در این افراد باشد. یافته­های پژوهش حاضر که مبتنی بر داده­های آزمایشگاهی است سن 7 سالگی و قبل از آن را به عنوان سن مطلوب یادگیری زبان دوم پیشنهاد می­کند و بر ضرورت اهتمام جدی به شروع به­هنگام یادگیری زبان دوم تأکید دارد.