رئیس جهاددانشگاهی همدان با اشاره به مشکلات اساسی در حوزه فرهنگ دانشگاه‌ها، بر لزوم بازنگری و مطالعه دقیق‌تر در این زمینه تأکید کرد.

مهدی میرزاپور در نشست هم‌اندیشی آسیب‌شناسی فعالیت‌های فرهنگی دانشگاه‌های استان همدان که به همت معاونت فرهنگی جهاددانشگاهی همدان برگزار شد، بر ضرورت بازنگری در رویکردهای فرهنگی، توجه به تغییر ذائقه دانشجویان و رفع کمبودهای نیروی انسانی و بودجه تأکید کرد.

وی با اشاره به تغییرات نسلی و تفاوت دیدگاه‌های دانشجویان نسبت به دوره‌های گذشته، بیان کرد: یکی از آسیب‌های اصلی، عدم توجه به تغییرات فرهنگی و ذائقه دانشجویان جدید است. براساس تجربه زیستی خودم به کارهایی که در گذشته جوابگو بودند، ادامه می‌دهم اما این رویکرد دیگر کارساز نیست.

رئیس جهاددانشگاهی همدان به نتایج یک پژوهش انجام شده در وزارت علوم در دانشگاه‌های دولتی کشور اشاره کرد و گفت: نتایج این پژوهش در دانشگاه‌های استان همدان از جمله دانشگاه سیدجمال و دانشگاه بوعلی سینا نشان می‌دهد که وضعیت فرهنگی و اجتماعی دانشجویان نسبت به تصورات فعلی متفاوت است.

وی با تأکید بر ضرورت بازنگری در رویکردهای فرهنگی و توجه به تغییر ذائقه دانشجویان، به بررسی چالش‌های اصلی این حوزه پرداخت و یادآور شد: نتایج این پژوهش‌ها به وزارت علوم ارائه خواهد شد و می‌تواند به عنوان الگویی برای برنامه‌ریزی بهتر در سایر دانشگاه‌ها مورد استفاده قرار گیرد.

میرزاپور با اشاره به کمبود نیروی انسانی متخصص در حوزه فرهنگی تصریح کرد: بسیاری از کارشناسان فرهنگی موجود در دانشگاه‌ها تجربه و تخصص کافی ندارند و ماندگاری آنها در این زمینه بسیار پایین است همچنین بیشتر منابع مالی در حوزه فرهنگ در اولویت آخر قرار می‌گیرد.

رئیس جهاددانشگاهی همدان بر لزوم هم‌افزایی و کار مشترک بین دانشگاه‌ها برای حل مشکلات فرهنگی تأکید کرد و یادآور شد: اگر بخواهیم به صورت فردی با این مشکلات برخورد کنیم، خروجی ما همچنان در حد فعلی خواهد بود و نمی‌توانیم تغییرات واقعی را ایجاد کنیم.

وی پیشنهاد کرد که دانشگاه‌ها برای سال آینده برنامه‌های شاخص و کارآمدی تدوین کرده و بر اساس آنها برای بهبود وضعیت فرهنگی اقدام کنند.

آسیب‌های فرهنگی دانشگاه‌ها ریشه در جامعه دارد

معاون فرهنگی مؤسسه آموزش عالی عمران و توسعه نیز با بیان اینکه بسیاری از مسائل فرهنگی دانشگاه‌ها ریشه در مسائل اجتماعی جامعه دارد، بر لزوم توجه به مسائل اجتماعی در کنار مسائل فرهنگی دانشگاه‌ها تأکید کرد.

محمدعلی سمواتی‌شریف با تأکید بر ریشه داشتن مشکلات فرهنگی دانشگاه‌ها در مسائل اجتماعی، خواستار توجه به پیشگیری از آسیب‌های اجتماعی و ارائه برنامه‌های تخصصی و کارشناسی شده در دانشگاه‌ها شد و افزود: وظیفه دانشگاه تنها پیشگیری از این آسیب‌هاست و نمی‌تواند به تنهایی این مسائل را حل کند.

وی با اشاره به مشکلات فرهنگی دانشگاه‌ها و بازتاب مسائل اجتماعی و برخی از آسیب‌های فرهنگی رایج در دانشگاه‌ها مانند استفاده از مواد مخدر یا عدم رعایت پوشش مناسب گفت: این مسائل ریشه در مسائل اجتماعی جامعه دارند و دانشگاه تنها بخشی از این جامعه است بنابراین برای حل این مشکلات باید به مسائل اجتماعی نیز توجه کرد و مسئولان فرهنگی و اجتماعی جامعه باید در این زمینه نقش فعال‌تری ایفا کنند.

معاون فرهنگی مؤسسه آموزش عالی عمران و توسعه با بیان اینکه دانشگاه‌ها باید راهکارهای مناسبی برای پیشگیری از آسیب‌های اجتماعی و فرهنگی ارائه دهند، پیشنهاد کرد: دانشگاه‌ها از متخصصان روانشناسی، جامعه‌شناسی و علوم تربیتی برای بررسی و آسیب‌شناسی مسائل فرهنگی و ارائه برنامه‌های تخصصی و کارشناسی شده استفاده کنند.

وی افزود: این برنامه‌ها باید با توجه به نیازهای دانشجویان در حوزه‌های مختلف عاطفی، فرهنگی، معیشتی و جسمانی طراحی شوند و هدف آنها جذب دانشجویان به فعالیت‌های فرهنگی و ایجاد ارتباط مؤثر با آنها باشد.

آسیب‌های فرهنگی دانشگاه‌ها

معاون فرهنگی پردیس شهید باهنر دانشگاه فرهنگیان نیز فقدان تعریف روشن از فرهنگ و فعالیت فرهنگی، تکرار برنامه‌ها، نگاه جنسیتی در برنامه‌ریزی‌ها و عدم توجه به خروجی برنامه‌ها را از چالش‌های اصلی این حوزه برشمرد.

مریم ترکاشوند با بیان اینکه بدون داشتن تعریف درستی از فرهنگ و فعالیت فرهنگی نمی‌توانیم برنامه‌ریزی درستی داشته باشیم، گفت: بسیاری از برنامه‌ها با اهداف کوتاه‌مدت و بدون چشم‌انداز روشن اجرا می‌شوند و خروجی مشخصی ندارند.

وی با انتقاد از عدم ارزیابی و سنجش تأثیر فعالیت‌های فرهنگی، خواستار بررسی خروجی برنامه‌ها و ارزیابی اثربخشی آنها شد و اظهار کرد: تکرار برنامه‌ها و عدم توجه به ویژگی‌های نسل جدید دانشجویان از دیگر انتقادات مطرح شده بود.

ترکاشوند یادآور شد: روش‌ها و نگاه‌ها به فرهنگ از زمان انقلاب تاکنون تغییری نکرده این در حالیست که ابزارها و شرایط بسیار تغییر کرده و پیشنهاد می‌شود برای شناخت بهتر نسل جدید، باید با دانشجویان گفتگو کرد و نیازهای آنها را درک کرد.

وی همچنین به نگاه جنسیتی در برنامه‌ریزی‌های فرهنگی اشاره کرد و گفت: تفکیک برنامه‌ها براساس جنسیت، خود به تنهایی نوعی آسیب بوده و لازم است برنامه‌ریزی‌های فراگیر و بدون تفکیک جنسیتی داشته باشیم.

معاون فرهنگی پردیس شهید باهنر دانشگاه فرهنگیان در ادامه به تعدد مراکز تصمیم‌گیری در حوزه فرهنگ و نبود تحقیقات کافی برای شناخت نیازهای دانشجویان اشاره کرد و یادآور شد: لزوم محدود کردن مراکز تصمیم‌گیری و انجام تحقیقات علمی برای برنامه‌ریزی‌های دقیق‌تر بسیار مهم است. 

وی با انتقاد از رویکرد تنبیهی در برخورد با ناهنجاری‌ها خاطرنشان کرد: توجه به ریشه‌های مشکلات و ارائه راهکارهای پیشگیرانه به کاهش چالش‌ها و حل آن‌ها کمک می‌کند.