محمد اسمعیلی جلودار در نخستین همایش بین‌المللی قزوین شناسی پیش از اسلام که امروز ۲۳ آبان در دانشگاه بین المللی امام خمینی(ره) با حضور شخصیت‌های ملی و بین المللی برگزار شد، اظهار کرد: در دانشگاه تهران از سال ۱۳۱۴ رشته باستان‌شناسی تدریس شد و در سال ۱۳۴۳ با شکل نظام نوین به کار خود ادامه داد؛ در ۱۳۳۸ مؤسسه باستان‌شناسی دانشگاه تهران فعالیت‌های مشترکی در ابتدا با کمک هیأت‌های خارجی و بعد به صورت مستقل شروع کرد.

وی ادامه داد: پس از آن نیز دکتر نگهبان استاد باستان‌شناسی و پدر این علم کاوش‌های آموزشی دانشگاه تهران را به دشت قزوین منتقل کرد و در پایگاهی به نام کاروانسرای محمد آباد مستقر شدند؛ سپس دانش‌آموختگان جهت تحصیل به کشورهای دیگر رفتند و در این زمان اساتید بزرگی تربیت شدند که بدین‌گونه نسلی از باستان‌شناسان مشق باستان‌شناسانی خود را در قزوین آغاز کردند که این امر در نظام توسعه باستان‌شناسی قزوین نقش مهمی ایفا کرده است.

این مسئول عنوان کرد: اتفاقات اندیشه‌ای در حوزه علم باستان‌شناسی تأثیرگذاری بسیاری دارد اما متأسفانه برخی از متخصصین علوم همچنان به باستان‌شناسی نگاهی سنتی دارند. با دانش پزشکی یک بیماری انگلی به عنوان بیماری ۷ هزار ساله شناسایی شده اما متأسفانه جایگاه این علم شناخته شده نیست و ما در انجمن علمی انتظار داریم که باستان‌شناسی را واحدی جامع و کاربردی بدانند.

اسمعیلی بیان کرد: ما در دشت قزوین از طریق مطالعات باستان‌شناسایی طرح‌های توسعه‌ای قاجار پهلوی اول و دوم و جمهوری اسلامی را از طریق باستان‌شناسی در دشت اسد آباد مطالعه کردیم، موضوعاتی چون خشک‌شدن چاه‌ها، شور شدن خاک، توسعه صنعتی، بهره‌برداری بیش از اندازه از محیط زیست نیز در علم باستان‌شناسی مورد مطالعه قرار گرفته است.

رئیس انجمن باستان شناسی ایران در پایان خاطرنشان کرد: در باستان‌شناسی حوزه نظام آموزش و پرورش کشور ما مشکلاتی وجود دارد که نیاز است به آن توجه شود در صورتی که در کشورهای دیگر برای این مسئله اهمیت بسیاری قائل هستند.

پیوند بین جغرافیا، تاریخ و کشاورزی در قزوین

به گزارش ایسنا، در ادامه باقرعلی عادل‌فر، دبیر علمی نخستین همایش قزوین شناسی، اظهار کرد: بیشترین اطلاعات ما از منابع تاریخی به زمان شاپور اول و دوم ساسانی بازمی‌گردد که این موضوع به نوبه‌ای با قزوین در ارتباط است.

وی در ادامه گفت: ایران‌شناسی و موضوع هویت تاریخی ایران در دوره‌های مختلف به گونه‌ای هویت فرهنگی تلقی می‌شود، در کتبیه بزرگ بیستون تأکید شده که «برای زندگی کردن در ایران شهر باید از مرزها دفاع کرد، در مقابل گرسنگی و فقر بذر بکارید و دانا باشید» و در کتبیه بیستون داریوش آمده که «این سرزمین را باید از دروغ، خشکسالی و دشمن بکاهید و اخلاق را نیک بدانید» که این موارد نشان می‌دهد ایران از دیرباز از فرهنگ درستی برخوردار بوده است.

این مسئول عنوان کرد: ما باید به مسئله قزوین در زمان‌های مختلف پیش از اسلام، پس از اسلام، دوره معاصر و انقلاب بپردازیم و با این امر ایران شناسی را به جایگاه متعالی خود برسانیم. تمدن ایران چند هزار سال پیش از میلاد در کنار تمدن بین‌النهرین به عنوان تمدن ملی شناخته می‌شد و این درحالی بود که دیگر تمدن‌ها حتی در هزاره‌های نخست میلادی در این جایگاه قرار نداشتند.

عادل‌فر در پایان گفت: قزوین یکی از شهرهایی است که پیوند بین جغرافیا، تاریخ و کشاورزی در آن وجود دارد و این پیوند اسباب تداوم قزوین شده است و امیدواریم بتوانیم با دستاوردهای باستان شناسی به احیای مسائل فکری، اندیشه و حتی وحدت ملی بپردازیم.