دومین نشست هم اندیشی «تعامل و همفکری برای ارتقاء فعالیتهای فرهنگی دانشگاه های استان همدان» شنبه 26 مهرماه در سالن جلسات جهاددانشگاهی واحد همدان با حضور مدیران و معاونان فرهنگی دانشگاه‌ها برگزار شد.

 دکتر مهدی میرزاپور، رئیس جهاددانشگاهی واحد همدان در این نشست اظهار کرد: در حال حاضر با توجه به دغدغه‌ها، ابلاغیه‌ها و دستورالعمل‌ها تصمیماتی گرفته و برنامه‌های فرهنگی تنظیم و اجرا می‌شود اما اگر کار علمی و تخصصی در این زمینه انجام گیرد و وضعیت فرهنگی، اجتماعی دانشگاه‌ها بررسی شود، می‌توان براساس آن برنامه‌ریزی کرد.

وی تصریح کرد: به تازگی طرح کشوری بررسی وضعیت فرهنگی، اجتماعی دانشگاه‌ها به کارفرمایی وزارت علوم، توسط مرکز افکارسنجی دانشجویان ایران(ایسپا) انجام شده است به طوریکه داده‌آمایی داده‌ها در دانشگاه بوعلی‌سینا نتایج قابل تأملی در پی داشت و دانشجویان در آیتم‌های مختلف نظیر استفاده از نوع پیام‌رسان‌ها، منبع فکری، موسیقی، اعتماد به گروه‌های مرجع، بحث دیندای، مصرف موادمخدر و نگرششان نسبت به پوشش نظرات مختلفی داشتند و باید در برنامه‌ریزی‌ها نگاهی هم به این داده‌ها و آمارها داشته باشند.

میرزاپور خاطرنشان کرد: این طرح در دانشگاه سیدجمال‌الدین اسدآبادی هم انجام شده است و پیشنهاد می‌شود در سطح دانشگاه‌های دیگر نیز این نظرسنجی انجام گیرد تا نیازسنجی درست‌تری از سمت کف دانشگاه به دست متولیان فرهنگی برسد و براساس آن برنامه‌های فرهنگی چیده شود چراکه باید از فضای تجربیات زیسته دانشگاه‌ها خارج شد و برنامه‌ریزی بلندمدت داشت.

 وی یادآور شد: می‌توان مطالعات را حداکثر طی یک ماه به سرانجام رساند تا بدین ترتیب دانشگاه‌ها تا خردادماه برنامه‌ریزی فرهنگی داشته باشد.

 اعظم شکوری، سرپرست معاونت فرهنگی جهاددانشگاهی واحد همدان نیز در این نشست گفت: در فضای پیچیده و چندوجهی دانشگاه به عنوان یک میدان فرهنگی، فعالیت‌های فرهنگی نه تنها بخشی از ساختار تربیتی بلکه عاملی اساسی در تولید و بازتولید سرمایه فرهنگی و نمادین محسوب می‌شوند. نظریه «فرهنگ به مثابه میدان» پیر بوردیو (Bourdieu) به‌خوبی اهمیت شناخت سازوکارهای قدرت و روابط میان گروه‌های فرهنگی را در فرآیند شکل‌گیری هویت‌های جمعی و فردی روشن می‌سازد. بر اساس این چارچوب نظری، برنامه‌های فرهنگی دانشگاهی زمانی می‌توانند اثربخش و پایدار باشند که ضمن درک عمیق از نیازها و انگیزه‌های دانشجویان و ویژگی‌های اجتماعی آنان، به بازتولید ارزش‌ها و هنجارهای بومی و نوآورانه بپردازند.

 وی افزود: نشست هم‌اندیشی آسیب‌شناسی فعالیت‌های فرهنگی دانشگاه‌های استان همدان در این بستر، زمینه‌ای فراهم آورد تا با حضور نخبگان و مدیران فرهنگی دانشگاه‌ها، ضمن آسیب‌شناسی ساختاری و محتوایی فعالیت‌های فرهنگی، راهکارهای کارشناسی‌شده و اجرایی برای ارتقاء کیفیت و اثربخشی این فعالیت‌ها تدوین شود. این رویکرد علمی و کلان‌نگر، بسترساز تحقق توسعه فرهنگی پایدار در نظام آموزش عالی و تعمیق ارتباط متقابل دانشگاه و جامعه است. انتظار می‌رود نتایج این نشست، هم افزایی دانش تخصصی و تجربیات عملی را در جهت پاسخگویی به دغدغه‌های نسل جدید دانشجویان و تحکیم بنیان‌های فرهنگی دانشگاه‌ها محقق سازد.

 وی به ارائه گزارش کامل آسیب‌ها و راهکارهای ارتقاء فعالیت‌های فرهنگی دانشگاه‌های استان همدان پرداخت و مطرح کرد: با توجه به اهمیت فعالیت‌های فرهنگی در دانشگاه‌ها و تأثیر آن بر شکل‌گیری هویت، نشاط اجتماعی و انسجام فرهنگی دانشجویان، برگزاری نشست هم‌اندیشی آسیب‌شناسی فعالیت‌های فرهنگی دانشگاه‌های استان همدان با حضور مدیران و کارشناسان حوزه فرهنگ، فرصت ارزشمندی را جهت بررسی چالش‌های موجود و ارائه راهکارهای علمی و عملی فراهم کرده است. در این گزارش، ضمن مرور اصلی‌ترین آسیب‌ها و چالش‌ها، راهکارهای پیشنهادی برای بهبود و توسعه فعالیت‌های فرهنگی ارائه شده است.

 شکوری به طرح آسیب‌های شناسایی شده پرداخت و اظهار کرد: شکاف نسلی و تغییر ذائقه دانشجویان یکی از آسیب‌های شناسایی شده است به طوریکه فعالیت‌های فرهنگی غالباً با روحیات و علایق نسل جدید دانشجویان تطابق ندارد که این موضوع موجب کاهش مشارکت و بی‌انگیزگی می‌شود همچنین کمبود بودجه و تخصیص نامناسب منابع از دیگر آسیب‌هاست که بودجه فرهنگی دانشگاه‌ها به صورت قطره‌چکانی و ناکافی تأمین می‌شود و گاهی منابع فرهنگی به سایر حوزه‌ها تخصیص می‌یابد که منجر به توقف برنامه‌ها و کاهش کیفیت آن‌ها می‌شود.

 وی ادامه داد: عدم اولویت‌بندی مناسب فعالیت‌های فرهنگی دیگر آسیب‌شنایی شده است به طوریکه برنامه‌ها فاقد اولویت‌بندی علمی و استراتژیک هستند و اغلب کلیشه‌ای و تکراری اجرا می‌شوند به گونه‌ای که جذابیت و نوآوری لازم را ندارند. در ضمن عدم شناخت دقیق دانشجویان و نیازسنجی ناکافی آسیب دیگری است که فقدان پژوهش‌های دقیق نیازسنجی و عدم توجه به داده‌های افکارسنجی باعث شده برنامه‌ها بر اساس حدس و گمان یا تجربیات محدود طراحی شود که اثربخشی آن را کاهش می‌دهد.

شکوری با بیان اینکه بی‌توجهی به نقش کارشناسان متخصص فرهنگی آسیب شناسایی شده دیگر به شمار می‌آید به طوریکه وجود افرادی بدون تخصص لازم در مدیریت امور فرهنگی و دخالت‌های غیرکارشناسی موجب کاهش کیفیت برنامه‌ها و اختلال در اجرا شده است، یادآور شد: تأثیر منفی فضای مجازی و فناوری‌های نوین دیگر آسیبی است که  استفاده نامناسب از فضای مجازی، برنامه‌های تکراری مانند اکران فیلم، و تنبلی و راحت‌طلبی دانشجویان در پی گسترش گوشی‌های هوشمند، باعث کاهش مشارکت در فعالیت‌های فرهنگی شده است.

 وی عدم همکاری و تعامل بین نهادهای فرهنگی دانشگاهی را آسیب شناسایی شده دیگر برشمرد که فقدان هم‌اندیشی و هماهنگی میان انجمن‌ها و کانون‌های فرهنگی دانشگاه‌ها موجب پراکندگی برنامه‌ها و کاهش بهره‌وری شده است و اظهار کرد:  نبود معیارهای شفاف ارزیابی کیفیت و اثربخشی برنامه‌ها دیگر آسیب است که عدم وجود شاخص‌های سنجش کیفی فعالیت‌های فرهنگی باعث شده نتوان ارزیابی دقیق و بهینه‌ای از تأثیر برنامه‌ها داشت.

 سرپرست معاونت فرهنگی جهاددانشگاهی واحد همدان در ادامه به بیان راهکارهای پیشنهادی پرداخت و گفت: یکی از راهکارها بازنگری و تطبیق برنامه‌ها با نیازهای نسل جدید به طوریکه برنامه‌ریزی مبتنی بر داده‌های علمی و تحلیل نیازهای فرهنگی دانشجویان به‌ویژه از طریق افکارسنجی و پژوهش‌های میدانی صورت گیرد. همچنین تأمین بودجه کافی و تخصیص بهینه منابع راهکاری دیگری است که پیگیری جدی برای افزایش بودجه فرهنگی دانشگاه‌ها و شفاف‌سازی در نحوه تخصیص و مصرف آن به منظور اجرای برنامه‌های مؤثر و پایدار را می‌طلبد.

وی اولویت‌بندی استراتژیک فعالیت‌ها با توجه به طراحی برنامه‌های نوآورانه و کارشناسی شده با اولویت دادن به موضوعات روز فرهنگی و دغدغه‌های واقعی دانشجویان، توجه ویژه به تخصص و نقش کارشناسان فرهنگی با استفاده از مدیران و کارشناسان متخصص و حرفه‌ای در حوزه فرهنگی و کاهش دخالت‌های غیرکارشناسی و توسعه همکاری و هم‌افزایی بین نهادهای فرهنگی با ایجاد بسترهای تعاملی، نشست‌های مشترک و طرح‌های همکاری بین انجمن‌ها و کانون‌های دانشگاهی به منظور هماهنگی بهتر و افزایش اثربخشی را از دیگر راهکارها دانست.

 دکتر مهدی قاسمی، معاون فرهنگی دانشگاه ملی مهارت نیز در این نشست بیان کرد: بحث هوش مصنوعی را جدی بگیریم و در امور فرهنگی فایل جداگانه برای آن باز کنیم. نسل حاضر هوشمندترین نسل بشری به حساب می‌آیند و نیازمند استفاده از هوش مصنوعی برای رقم زدن برنامه‌های فرهنگی در خور است.

 وی با اشاره به اینکه می‌طلبد کرسی‌های آزاداندیشی در قالب مناظرات دانشجویی با استفاده از هوش مصنوعی احیا شود، گفت: با توجه به اینکه جوانان قرن 20 و 21 به سمت معنویت حرکت می‌کنند به شرط اینکه در تبیین معنویت حرف خوب، قابل قبول و درستی ارائه دهیم. وضعیت تفکر دینی در دنیا در حال بازنگری است.

 قاسمی خاطرنشان کرد: در کودتای 28 مرداد سال 1328 نخستین فریاد آزادی‌خواهی با شعار «مرگ بر آمریکا» از دانشگاه فنی، مهندسی خارج شد و این مؤید سخن شهید بهشتی در این زمینه هست که «دانشجو مؤذن جامعه است که اگر در خواب بماند نماز امّت قضا خواهد شد» اما متأسفانه امروزه شاهد هستیم که دشمن روی جریانات دانشجویی سوار است و این امر می‌طلبد بخش دانشجویی و فرهنگی بیش از گذشته در انجام امور فرهنگی مؤثر ورود کند.

وی در پایان مطرح کرد: تربیت نسل آزاداندیش با تبیین گفتمان کرسی‌های آزاداندیشی و ورود هوش مصنوعی در امور فرهنگی باعث علاقمندی دانشجویان به این حوزه خواهد شد.

 هدایتی، معاون فرهنگی دانشگاه جامع علمی- کاربردی استان همدان نیز اعلام کرد: در بحث فرهنگ باید مدیریت اطلاعات انجام گیرد. تنها کار برای دانشجویان حفظ گزاره‌های فرهنگی است که اگر این امر محقق نشود، تغییر اجتماعی رقم خواهد خورد.

 وی با اشاره به اینکه خاستگاه فرهنگی دانشگاه‌ها با یکدیگر متفاوت است و باید این مسأله در برنامه‌ریزی‌ها لحاظ شود، گفت: باید جامعه فراد را نسبت به مسائل فرهنگی حساس کرد چراکه در حال حاضر فعالیت‌های فرهنگی در اولویت آخر قرار دارد و این مشکل موجود در دانشگاه‌هاست. در حالیکه به امور فرهنگی به عنوان ویترین و نماد نگاه می‌شود و اثربخشی آن در هیچ کجا مورد بررسی قرار نمی‌گیرد. در این راستا نیازمند تغییرات جدی هستیم و باید از ظرفیت دانشجویی در این زمینه بهره برد.

 دکتر غفاری‌اسلام، رئیس مؤسسه آموزش عالی جهاددانشگاهی واحد همدان نیز مطرح کرد: با توجه به تغییر نسل، باید به ارائه راهکار و ایجاد انگیزه در بین دانشجویان به منظور انجام امور فرهنگی بپردازیم و در این امر از ظرفیت‌های دانشجویی بهره بگیریم.

 کرمی، مدیر فرهنگی دانشگاه پیام نور همدان نیز با تأکید بر اینکه در انجام امور فرهنگی با چالش جدی مالی مواجه هستیم به طوریکه باید مدیران کلان برای این موضوع فکری کنند، گفت: کارهای فرهنگی باید اولویت نخست جامعه و دانشگاه‌ها قرار گیرد.

 دکتر سلیمانیان، مدیر فرهنگی دانشگاه سیدجمال‌الدین اسدآبادی نیز در این نشست مطرح کرد: با توجه به حساسیت‌های کشور باید برنامه آشنایی با فرهنگ‌های مختلف و اقوام با تأکید بر زندگی دانشجویی را تدارک دید و در خوابگاه‌ها برنامه‌ای تحت عنوان فرهنگ و آداب و رسوم توسط اساتید دانشگاهی را در جهت تبلیغ درنظر گرفت. در ضمن باید جشن‌های میهنی و ملی در دستور کار دانشگاه‌ها قرار گیرد.

 مولایی، کارشناس فرهنگی دانشگاه فرهنگیان نیز با اشاره به اینکه جشنواره اقوام هر سال در یکی از استان‌ها برگزار می‌شود که می‌توانیم آن را بومی کرده و در استان برگزار کنیم، خاطرنشان کرد: جشنواره قرآن و عترت را هم می توانیم در سطح دانشگاه‌های استان برگزار کنیم تا از این طریق استعدادیابی صورت گیرد.

 دکتر مولوی، مدیر فرهنگی دانشگاه علوم پزشکی همدان نیز به برنامه‌های فرهنگی دانشجوپسند این دانشگاه گریزی زد و گفت: اساسنامه شورای مشورتی دانشجویان توسط دانشگاه علوم پزشکی همدان تدوین شده و کمیته مشورتی آن شکل گرفته که می‌توانیم آن را در اختیار سایر دانشگاه‌ها به منظور بومی‌سازی و اجرا قرار دهیم.

 وی افزود: همچنین طرحی تحت عنوان «رصد آسمان» در این دانشگاه طراحی و اجرا شده و مورد استقبال طیف‌های مختلف دانشجویی قرار گرفته است. شیوه‌نامه اجرایی این طرح تهیه شده و با توجه به ظرفیت خوب رصدخانه همدان می‌توان به رصد آسمان و مطابقت آن با آیات قرآنی پرداخت.

 مولوی خاطرنشان کرد: پیشنهاد می‌شود جشن تولد دانشگاه‌ها برگزار شود. دانشگاه علوم پزشکی همدان اواخر آبان‌ماه امسال وارد پنجاهمین سال تأسیس خود می‌شود و برگزاری جشن موجبات ارتقاء سطح اجتماعی دانشگاه‌ها را در پی خواهد داشت.

وی در پایان درخواست برگزاری کارگاه‌های شاهنامه‌خوانی و هوش مصنوعی را از جهاددانشگاهی واحد همدان داشت.

 حجت‌الاسلام مرعشی، مدیر فرهنگی دانشگاه آزاد اسلامی واحد همدان نیز بیان کرد: متأسفانه برنامه‌های فرهنگی دانشگاه‌ها به‌روزرسانی نشده است در حالیکه باید خود را با تفاوت نسل‌ها مطابقت داده و برنامه‌های به‌روز و جدیدی طراحی کنیم و این کار هم باید در سریع‌ترین زمان ممکن انجام گیرد.

 وی یادآور شد: دانشگاه آزاد همدان کرسی‌های آزاداندیشی را به صورت مجازی برگزار می‌کند، می‌توانیم سازوکار اجرایی آن را با دانشگاه‌های استان به اشتراک بگذاریم تا باعث رواج این جلسات در دانشگاه‌ها شود.

گفتنی است؛ دومین نشست هم اندیشی «تعامل و همفکری برای ارتقاء فعالیتهای فرهنگی دانشگاه های استان همدان» با حضور رئیس و معاون فرهنگی جهاددانشگاهی واحد همدان و مدیران و معاونان فرهنگی دانشگاه‌های استان برگزار شد.

در این مراسم علاوه بر قرائت برنامه‌های مشترک اجرا شده در شش ماهه نخست سال با همکاری دانشگاه‌های استان، از فعالان فرهنگی دانشگاه‌های استان نیز با اهدای لوح و هدایایی تقدیر به عمل آمد.

در این نشست درباره نوع برنامه‌های شش ماهه دوم سال نیز بحث و تبادل‌نظر صورت گرفت و قرار شد برنامه‌های مشترک متنوع و متفاوتی برای دانشجویان سطح استان برگزار شود.