به گزارش روابط عمومی جهاد دانشگاهی واحد استان قم، زینب صیامی، پژوهشگر حوزه مدیریت علم اطلاعات و دانش‌شناسی در کارگاه آموزشی «پروپوزال‌نویسی» که امروز ۲۷ اردیبهشت برگزار شد، به تشریح گام‌های اصلی نگارش پروپوزال برای پایان‌نامه‌های تحصیلات تکمیلی پرداخت و هدف از ارائه آن را ارتقای توان پژوهشی دانشجویان در تنظیم طرح‌های پژوهشی هدفمند عنوان کرد.

صیامی با بیان اینکه پروپوزال، نسخه‌ مقدماتی پایان‌نامه است که معمولاً سه فصل اول آن را در بر می‌گیرد، اظهار کرد: پروپوزال باعث صرفه‌جویی در زمان، هزینه و نیز پیشگیری از اشتباهات رایج در مراحل بعدی پژوهش می‌شود.  

این پژوهشگر حوزه مدیریت علم اطلاعات و دانش‌شناسی، بهترین زمان برای شروع نگارش پروپوزال را پایان ترم دوم یا سوم تحصیل دانست و بر پرهیز از شتاب‌زدگی در انتخاب موضوع تأکید کرد.

وی با اشاره به اهمیت انتخاب موضوع پژوهش، افزود: موضوع تحقیق باید قابلیت اجرایی داشته و از تکراری بودن پرهیز شود. همچنین پژوهشگر باید امکان بررسی و ارائه راهکار را در بازه زمانی مشخص داشته باشد.  

صیامی در ادامه، ملاحظاتی همچون تخمین هزینه‌های تحقیق، استفاده از سامانه پیشینه پژوهش ایرانداک و دریافت فرم‌های رسمی از وبگاه دانشگاه را برای شروع دقیق‌تر کار الزامی دانست.

این پژوهشگر درباره پیش‌نیازهای ورود به فرآیند پروپوزال‌نویسی گفت: دانشجویان باید دارای روحیه کنجکاوی و پرسشگری، مهارت‌های تحلیلی، جستجو در پایگاه‌های اطلاعاتی، نگارش علمی و نیز آشنایی با نرم‌افزارهای آماری باشند.  

به گفته وی، انتخاب استاد راهنما و مشاور، یکی از مراحل کلیدی در آغاز پژوهش است و باید بر اساس ویژگی‌های علمی، اخلاقی و اداری ایشان صورت گیرد.

صیامی با اشاره به اجزای محتوایی پروپوزال تصریح کرد: عنوان تحقیق باید روشن، جامع، خبری و بین ۷ تا ۱۵ کلمه باشد و از به‌کار بردن اختصارات در آن خودداری شود؛ همچنین عنوان باید به متغیرهای اصلی و جامعه آماری اشاره داشته باشد، چراکه پس از تأیید در سامانه ایرانداک و دانشگاه، تغییر آن دشوار خواهد بود.

وی در ادامه، عناصر محتوایی پروپوزال را شامل بیان مسئله، اهمیت و ضرورت موضوع، پیشینه پژوهش، اهداف، سؤالات، فرضیات و تعریف مفاهیم کلیدی برشمرد و افزود: بیان مسئله باید دقیق، تحقیق‌پذیر و به دور از کلی‌گویی باشد و ضرورت تحقیق نیز باید با شواهد آماری، نقل‌قول از متخصصان و تحلیل وضعیت موجود تقویت شود.

این مدرس با بیان اینکه بررسی پیشینه تحقیق موجب جلوگیری از تکرار، تقویت ساختار پژوهش و انتخاب درست روش تحقیق می‌شود، اظهار کرد: مرور پیشینه باید به‌صورت تحلیلی، انتقادی یا توصیفی انجام شود و به شناسایی خلأهای پژوهشی بینجامد.

صیامی همچنین در تشریح بخش روش‌شناسی پروپوزال گفت: نوع تحقیق، جامعه آماری، روش نمونه‌گیری، ابزار گردآوری داده‌ها، روایی و پایایی ابزارها و شیوه تحلیل اطلاعات باید به‌طور دقیق مشخص شود.  

وی جدول گانت و بودجه‌بندی را از بخش‌های پایانی پروپوزال دانست و بر ضرورت واقع‌گرایی در تخمین هزینه‌ها و زمان‌بندی تأکید کرد.

در پایان، وی به معرفی چند منبع آموزشی برای نگارش علمی پایان‌نامه‌ها پرداخت و دانشجویان را به مطالعه و تمرین مداوم در فرآیند تدوین پروپوزال دعوت کرد.